ปรากฏการณ์ครั้งยิ่งใหญ่ที่แกนนำพันธมิตรโลกหลายขั้วหรือ Multi polar power ของระเบียบโลกใหม่มาพบกัน เหมือนการชุมนุมพยัคฆ์ ๕ อำนาจที่ทรงพลัง ที่มาพบกันตัวเป็นๆครั้งแรกหลังการระบาดโควิด-๑๙ อย่างพร้อมหน้า ทั้งปธน.ปูติน-สี จิ้นผิง-นเรนทรา โมดี- ไรซีแห่งอิหร่าน ด้านโลกอาหรับไม่ได้ทิ้งโอกาสร่วมเหตุการณ์ ๔ ประเทศอาหรับเข้าร่วมในฐานะคู่เจรจา จึงไม่ได้เห็นหน้าเจ้าชายซัลมาน แต่ส่งตัวแทนมือขวามาร่วม แต่ที่เซอร์ไพรซ์คือปธน.ตุรเคียพบหารือปูติน และร่วมสังเกตุการณ์การประชุมครั้งนี้ด้วย
แม้เจ้าภาพและวีไอพีของรัสเซียจะให้สัมภาษณ์ว่า การประชุมสุดยอด SCO จะให้ความสำคัญกับประเด็นความมั่นคง แต่เน้นเศรษฐกิจและสถานการณ์ในอัฟกานิสถาน แต่ทั้งโลกต่างรับรู้ว่า SCO เป็นกลุ่มพันธมิตรทางทหารที่สามารถปฏิบัติการได้ในทันท่วงที เพราะมีตัวอย่างให้เห็นกรณีจลาจลที่คาซัคสถาน ได้โชว์ศักยภาพแล้วว่าสามารถดำเนินการได้อย่างเบ็ดเสร็จเด็ดขาด รุกรบเร็ว จบเร็ว เวลานี้กำลังเข้าไปมีบทบาท ในการสยบสงครามความขัดแย้งเดือดที่นากาโนและซาราบัค
วันที่ ๑๔ ก.ย. ๒๕๖๕ สำนักข่าวสปุ๊ตนิกรายงานว่า นายยูริ อูชาคอฟ รองประธานาธิบดีรัสเซียเปิดเผยว่า การเสริมสร้างความเข้มแข็งในด้านความมั่นคงและสเถียรภาพ จะยังเป็นวาระสำคัญของการประชุมสุดยอดองค์การความร่วมมือเซี่ยงไฮ้ (Shanghai Cooperation Organization-SCO) ซึ่งจัดขึ้นที่อุซเบกิสถาน ในระหว่างวันที่ ๑๕-๑๖ ก.ย.๒๕๖๕ โดยจะมีการหารือในประเด็นความมั่นคงทั้งด้านเศรษฐกิจและอื่นๆของ SCO การพัฒนาโครงข่ายการคมนาคมระหว่างกัน รวมถึงการส่งเสริมด้านวัฒนธรรมและมนุษยธรรม
ส่วนประเด็นในภูมิภาคจะให้ความสำคัญกับสถานการณ์ในอัฟกานิสถาน ซึ่ง SCO สนับสนุนหลักการพัฒนาอย่างสันติในประเทศดังกล่าวเสมอมา
องค์การความร่วมมือเซี่ยงไฮ้ หรือSCO เป็นองค์กรระดับภูมิภาคที่ใหญ่ที่สุดในโลกเตรียมขยายประเทศสมาชิกอีกในการประชุมสุดยอดที่กำลังดำเนินอยู่
ประธานาธิบดีแห่งอุซเบกิสสถาน ชาฟแคต เมียร์ซิโยเยฟ (Shavkat Mirziyoyev)ซึ่งเป็นประเทศเจ้าภาพได้ประกาศว่า SCO เป็นกลุ่มภูมิภาคที่ใหญ่ที่สุดในโลก ประกอบด้วยสมาชิกก่อตั้งหลัก ๘ ประเทศ ได้แก่ จีน รัสเซีย อินเดีย คาซัคสถาน คีร์กีซสถาน ทาจิกิสถาน ปากีสถาน และอุซเบกิสถาน อีกสองประเทศ – อิหร่านและเบลารุส – กำลังอยู่ในกระบวนการเข้าร่วม SCO พร้อมกับอัฟกานิสถาน และ มองโกเลียในสถานะผู้สังเกตการณ์นอกจากนี้ ๔ ชาติอาหรับร่วมประชุมในสถานะคู่เจรจา
เมียร์ ซีโยเยฟแสดงความมั่นใจว่างานนี้จะเป็น “จุดกำเนิดของเวทีใหม่ ” ในประวัติศาสตร์ขององค์กรและของโลก
ผู้นำของประเทศในเอเชียกลางย้ำว่า “จำนวนสมาชิกSCOจะเพิ่มขึ้น และวาระในอนาคตจะถูกสร้างขึ้นในการพบกันของผู้นำ และนี่เป็นสัญลักษณ์ที่ยิ่งใหญ่”
ซิโยเยฟเชื่อว่า การรวมตัวของ “ซามาร์คัน”จะถูกจดจำสำหรับการเปิดตัว “การเจรจาใหม่ที่ครอบคลุมในโลกที่ทุกข์ทรมานจากวิกฤตความไว้วางใจอย่างลึกซึ้ง ” และเมื่อเกิดการเผชิญหน้าทางการเมือง SCO ควรกลายเป็น “ เสาหลักแห่งการรวมตัวโดยไม่แบ่งแยก ในนามของสันติภาพ ความร่วมมือและความก้าวหน้า ”
หนึ่งในเป้าหมายหลักของ SCO คือการขยายความร่วมมือกับอัฟกานิสถาน ซึ่ง เขาเชื่อว่า“เป็นการปฏิบัติภารกิจใหม่อย่างสันติในการเชื่อมโยงเอเชียกลางและเอเชียใต้ให้เป็นปึกแผ่น”
องค์กร SCO ครอบคลุม ๔๐% ของประชากรโลกและมากกว่า ๓๐% ของ GDP ทั่วโลก
บัคตียอร์ คากิมอฟ (Buktiyor Khakimov) ทูตพิเศษฝ่ายกิจการ SCO ของประธานาธิบดีรัสเซีย กล่าวในเดือนกันยายน ๒๕๖๔ ว่าSCO ได้จัดตั้งขั้นตอนทางเทคนิคสำหรับการรับอิหร่านเข้าเป็นสมาชิก ซึ่งกระบวนการจะใช้เวลาพอสมควร สำหรับเบลารุสเป็นประเทศล่าสุดที่สมัครเป็นสมาชิก SCO ในเดือนมิถุนายนที่ผ่านมา
เมื่อวันอังคารที่ผ่านมา รัคมาตุลตา นูริมเบตอฟ (Rakhmatulla Nurimbetov) ผู้ประสานงาน SCO ระดับชาติของอุซเบกิสถาน เปิดเผยว่า ๖ ประเทศรวมถึง๔ชาติอาหรับจะได้รับสถานะของคู่เจรจาระหว่างการประชุมสุดยอด
ผู้นำที่คาดว่าจะเข้าร่วมการประชุมคือปธน.วลาดิเมียร์ ปูติน ปธน.สี จิ้นผิง แห่งจีน ซึ่งเดินทางไปต่างประเทศครั้งแรกในรอบกว่าสองปี รวมทั้งปธน.นเรนทรา โมดีแห่งอินเดีย
แม้ว่าตุรกีจะไม่ใช่สมาชิกของ SCO แต่ปธน.เรเซป ตัยยิป แอร์โดอัน (Recep Tayyip Erdogan) ก็คาดว่าจะมาถึงอุซเบกิสถานเพื่อหารือกับปธน.ปูตินแห่งรัสเซีย ผู้นำทั้งสองมีกำหนดจะหารือเรื่องที่เกี่ยวข้องกับความขัดแย้งในยูเครนและ “ข้อตกลงธัญพืช”ที่ UN เป็นตัวแทน ซึ่งตอนนี้จับได้ว่ายูเครนส่งไปให้ยุโรปแทนที่จะส่งให้ประเทศกำลังพัฒนาในแอฟริกา
