จีนเผยแพร่ม้วนเอกสารที่มีรายละเอียดข้อมูลเกี่ยวกับหน่วยสงครามเคมีของญี่ปุ่นเป็นครั้งแรก หลังความสัมพันธ์ทั้งสองประเทศดิ่งเหว ญี่ปุ่นแสดงบทบาทแกนนำพันธมิตรควอดอย่างเอาการเอางานเพื่อตอบสนองวาระวอชิงตันต้านจีน โดยเฉพาะกรณีคำถามไต้หวัน เปิดหน้าชนจีนสนับสนุนกลุ่มแบ่งแยกไต้หวันและให้การปกป้องการเดินทางยั่วยุของประธานสภาผู้แทนราษฏรสหรัฐ นางแนนซี่ เปโลซีอย่างแข็งขัน ที่หนักสุดคือการออกสมุดปกขาวประณามจีนซึ่งจึนออกมาตอบโต้ว่าสร้างขึ้นจากอคติทางเชื้อชาติและไม่เคารพความจริงที่พิสูจน์ได้ทางประวัติศาสตร์ ล่าสุดจึงเลิกเกรงใจทางการทูตต่อไปเมื่อจีนเปิดเอกสารสำคัญหลักฐานการก่ออาชญากรรมสุดโหดของกองทัพญึ่ปุ่น เรื่องนี้เกี่ยวโยงไปถึงสหรัฐอเมริกา จับตาท่าทีตอบโต้ของสหรัฐและญี่ปุ่นจะเฉยหรือจะแก้ข่าว
วันที่ ๑๖ ส.ค.๒๕๖๕ สำนักข่าวซินหัวไทยรายงาน เมื่อวันจันทร์ที่ผ่านมาว่า วันที่ ๑๕ ส.ค.เป็นวันครบรอบ ๗๗ ปีของการพ่ายแพ้และการยอมแพ้อย่างไม่มีเงื่อนไขของญี่ปุ่นในสงครามโลกครั้งที่สอง
หอนิทรรศการเปิดหลักฐานการก่ออาชญากรรมโดยหน่วยปฏิบัติการ ๗๓๑ ของกองทัพจักรวรรดิญี่ปุ่นในนครฮาร์บิน เมืองเอกของมณฑลเฮยหลงเจียงทางตะวันออกเฉียงเหนือของจีน รายงานระบุว่าเอกสารข้างต้นประกอบด้วยชื่อจริงและข้อมูลส่วนบุคคลของสมาชิกประจำหน่วยปฏิบัติการ ๕๑๖ จำนวน ๔๑๔ คน ซึ่งจัดตั้งขึ้นโดยกองทัพญี่ปุ่น เมื่อเดือนพฤษภาคม ๑๙๓๙ ในเมืองฉีฉีฮาเอ่อร์ของเฮยหลงเจียง
หน่วยปฏิบัติการ ๕๑๖ ซึ่งถือเป็นฐานทัพของการทำสงครามเคมีของญี่ปุ่น ได้พัฒนาสารพิษหลายชนิดและนำไปใช้ในระหว่างสงคราม
เดิมทีเอกสารดังกล่าวครอบครองโดยกระทรวงสาธารณสุข แรงงาน และสวัสดิการของญี่ปุ่น ก่อนจะได้รับการเก็บรวบรวมโดยหอจดหมายเหตุแห่งชาติของญี่ปุ่น โดยทีมวิจัยจากหอนิทรรศการฯ ได้รับสำเนาเอกสารเมื่อเดือนเมษายน ๒๐๒๑
จิน เฉิงหมิน ภัณฑารักษ์ของหอนิทรรศการฯ ระบุว่าเอกสารจำนวน ๒๓๗ หน้านี้จัดทำขึ้นเมื่อราวปี ๑๙๔๕ โดยได้บันทึกรายละเอียดชื่อ วันเดือนปีเกิด ทะเบียนบ้าน และประเภทหน้าที่ของสมาชิก ๔๑๔ คน รวมถึงที่อยู่อาศัยของญาติ ความสัมพันธ์ ตลอดจนข้อมูลอื่นๆ ซึ่งเป็นการเปิดเผยขนาดโดยรวม องค์ประกอบของบุคลากร ยศ และข้อเท็จจริงทางประวัติศาสตร์พื้นฐานอื่นๆ ของหน่วยปฏิบัติการ ๕๑๖
จินระบุว่าสงครามเคมีของญี่ปุ่นถือเป็นอาชญากรรมที่ไตร่ตรองไว้ล่วงหน้า มีแบบแผน และเป็นระบบ ซึ่งละเมิดศีลธรรมสากลและความรู้สึกผิดชอบชั่วดีของมนุษย์ เช่นเดียวกับสงครามเชื้อโรค โดยสมาชิกหลักของหน่วยปฏิบัติการ ๕๑๖ เป็นนายทหารอาวุโสและผู้เชี่ยวชาญจากโรงเรียนแพทย์และโรงพยาบาลทหาร
จินเสริมว่าเอกสารที่เกี่ยวข้องแสดงให้เห็นว่ามีความร่วมมืออย่างใกล้ชิดระหว่างหน่วยปฏิบัติการ ๕๑๖ และหน่วยปฏิบัติการ ๗๓๑ โดยเอกสารนี้ถือเป็นเอกสารหลักชิ้นสำคัญอย่างยิ่งสำหรับการศึกษาสงครามเคมีและสงครามเชื้อโรค ซึ่งดำเนินโดยญี่ปุ่นในช่วงสงครามโลกครั้งที่ ๒ รวมถึงเป็นหลักฐานที่แน่ชัดของการก่ออาชญากรรมโดยกองทัพญี่ปุ่นระหว่างรุกรานจีน
อนึ่ง หน่วยปฏิบัติการ ๗๓๑ เป็นฐานลับสูงสุดด้านการวิจัยสงครามอาวุธชีวภาพและเคมีที่ญึ่ปุ่นจัดตั้งขึ้นในนครฮาร์บินของจีน โดยมีฐานะเป็นเสมือนศูนย์บัญชาการด้านสงครามชีวภาพของญี่ปุ่นในจีนและภูมิภาคเอเชียตะวันออกเฉียงใต้ ในช่วงสงครามโลกครั้งที่ ๒
ทั้งนี้ มีมนุษย์ถูกหน่วยปฏิบัติการ ๗๓๑ นำมาใช้เพื่อการทดลองอย่างน้อย ๓,๐๐๐ ราย และมีประชาชนในจีนถูกสังหารด้วยอาวุธชีวภาพของญี่ปุ่นมากกว่า ๓๐๐,๐๐๐ ราย
