เตรียมรับศึก!? อิหร่านเข้าสมาชิกเป็นทางการ องค์กรความร่วมมือเซี่ยงไฮ้แล้ว พร้อมชนเมกา-ตะวันตกบีบคั้น

อิหร่านจะเข้ารับการเป็นสมาชิกถาวรขององค์การความร่วมมือเซี่ยงไฮ้ (SCO) หรือที่เรียกว่าสนธิสัญญาเซี่ยงไฮ้ ปัจจุบันดำรงในฐานะรัฐผู้สังเกตการณ์ไปจนก่อนสิ้นปี ตามคำแถลงของกระทรวงการต่างประเทศอุซเบกในวันจันทร์ที่ผ่านมา ด้วยความยินดีต้อนรับของสมาชิกถาวรทั้ง ๙ เพื่อเสริมความแข็งแกร่งของพันธมิตรตะวันออก ลำดับถัดมาจะเป็นเบลารุสที่จะยกระดับจากสมาชิกสังเกตุการณ์เข้าสู่การเป็นสมาชิกถาวรด้วย

วันที่ ๑๒ ก.ค.๒๕๖๕ สำนักข่าวสปุ๊ตนิกและเตหะรานไทมส์รายงานว่า วลาดิมีร์ โนรอฟ รักษาการรัฐมนตรีต่างประเทศของอุซเบกิสถานในฐานะประธานกลุ่มในปีนี้ (Uzbekistan’s acting foreign minister, Vladimir Norov) เปิดเผยหลังการประชุมคณะพันธมิตรเซี่ยงไฮ้ในมอสโกว์ เมื่อเร็วๆนี้

เขากล่าวว่า “ในปีนี้ ภายใต้การเป็นประธานของอุซเบกิสถาน อิหร่านจะยอมรับกับ SCO ในฐานะรัฐผู้สังเกตการณ์ บันทึกข้อตกลงเกี่ยวกับพันธกรณีของอิหร่านในฐานะสมาชิก SCO จะได้รับการลงนามในซามาร์คันด์ด้วย” 

การรับเข้าเป็นสมาชิกถาวรของเตหะรานได้รับการยอมรับในการประชุมสุดยอดดูชานเบเมื่อปีที่แล้ว เมื่อทาจิกิสถานเป็นประธานหมุนเวียนของสนธิสัญญาเซี่ยงไฮ้ อย่างไรก็ตาม การสิ้นสุดกระบวนการเป็นสมาชิกถาวรนั้นอาจใช้เวลาสองปี

SCO ก่อตั้งขึ้นในปี ๒๕๔๔ ก่อตั้งโดย ๘ ประเทศและปัจจุบันมีสมาชิก ๙ ประเทศ ได้แก่ จีน รัสเซีย อินเดีย คาซัคสถาน คีร์กีซสถาน ทาจิกิสถาน อุซเบกิสถาน  และปากีสถาน รวมกันแล้วคิดเป็น ๔๐% ของประชากรโลกและ ๒๘% ของผลิตภัณฑ์มวลรวมภายในประเทศ (GDP) เมื่อรวมอิหร่านจะกลายเป็นสมาชิกถาวะ ๑๐ ประเทศ รัฐผู้สังเกตการณ์อีก ๓ ประเทศ ได้แก่ อัฟกานิสถาน เบลารุส และมองโกเลีย

เมื่อเดือนที่แล้ว รัฐมนตรีต่างประเทศอิหร่านเพื่อการทูตทางเศรษฐกิจ เมดี ซาฟารี (Mehdi Safari) เสนอให้กลุ่มใช้สกุลเงินสากลเพื่อลดการรวมตัวทางเศรษฐกิจ

เตหะรานยังได้สมัครเข้าร่วมกลุ่ม BRICS เมื่อเร็วๆ นี้อีกด้วย ซึ่งสมาชิกสามคนในจำนวนนี้เป็นส่วนหนึ่งของสนธิสัญญาเซี่ยงไฮ้ด้วยคือ อินเดีย รัสเซีย และจีน

รายต่อไปคือเบลารุส รักษาการรมว.ต่างประเทศอุซเบฯ กล่าวเสริมว่า SCO ได้รับใบสมัครของเบลารุสเพื่อเข้าร่วมกลุ่มการเมืองและเศรษฐกิจของยูเรเซียนแล้ว และขั้นตอนการรับเข้าเป็นสมาชิกถาวรของมินสค์ สามารถเริ่มต้นที่การประชุมสุดยอดของ SCO ในเดือนกันยายนปีนี้ที่ซามาร์คันด์ด้วย

เขากล่าวว่า“จนถึงตอนนี้ ใบสมัครได้ถูกส่งไปยังประเทศสมาชิกแล้ว และหากข้อตกลงร่วมกันบรรลุ ผมคิดว่าอาจเกิดขึ้นที่การประชุมสุดยอดในซามาร์คันด์ ซึ่งอาจเริ่มขั้นตอนการเข้าเป็นภาคีของเบลารุสกับ SCO” 

เมื่อเดือนที่แล้ว บัคติยอร์ คาคิมอฟ(Bakhtiyor Khakimov) ตัวแทนประธานาธิบดีพิเศษของรัสเซียด้านกิจการ SCO กล่าวในการประชุม SCO ในทาชเคนต์ว่ามินสค์ได้ “ยื่นคำร้องขอให้รับเข้าทันที” ต่อกลุ่มและ Norov ตั้งข้อสังเกตว่ามีอีก ๑๐ ประเทศได้สมัครเข้าร่วม SCO หรือ เป็นผู้สังเกตการณ์หรือพันธมิตรแต่ไม่ได้ให้รายละเอียด

ข่าวดีครั้งนี้ทำอิหร่านตื่นเต้นไม่น้อย และเตรียมการจัดกิจกรรมเปิดตัวการเป็นสมาชิกอย่างคึกคักเพื่อฟื้นฟูเศรษฐกิจโดยไม่พึ่งพาตะวันตก ตามยุทธศาสตร์มุ่งสู่ตะวันออกอย่างเต็มที่

หลังจากการเป็นสมาชิกอย่างเป็นทางการของอิหร่านใน SCO ประเทศจะจัดนิทรรศการโอกาสการลงทุนและการแลกเปลี่ยนทางการค้ากับสมาชิก SCO เพื่อเข้าร่วมโดยผู้ผลิตและพ่อค้าชาวอิหร่านในช่วงเดือนตุลาคม ๒๕๖๕

งานระดับนานาชาตินี้จะจัดขึ้นโดยความร่วมมือและการมีส่วนร่วมของกระทรวงการคลังและเศรษฐกิจ กระทรวงอุตสาหกรรม เหมืองแร่และการค้า และองค์การส่งเสริมการค้า (TPO) ตั้งใจที่จะจัดให้มีเวทีที่เหมาะสมสำหรับการระบุกำลังการผลิตภายในประเทศและความสามารถทางอุตสาหกรรม โดยมีทัศนคติต่อตลาดของประเทศสมาชิก SCO เพื่ออำนวยความสะดวกในการส่งออกและนำเข้าวัตถุดิบ พัฒนาปฏิสัมพันธ์ทางการค้า และขยายการจัดตั้งตลาดการเงินใหม่ระหว่างประเทศเหล่านี้

ขั้นตอนต่อไปของกระบวนการเข้ารับอิหร่านในฐานะเป็นสมาชิกพันธมิตรถาวรคือการลงนามในบันทึกข้อตกลงนอกรอบการประชุมสุดยอด SCO ที่กำลังจะมีขึ้นในซามาร์คันด์ในเดือนกันยายนปีนี้ และการปฏิบัติตามพันธกรณีเหล่านี้ หลังจากนั้น ประมุขของประเทศสมาชิกจะพิจารณาให้อิหร่านมีสถานะเป็นสมาชิก SCO

เมื่อวันที่ ๑๗ กันยายน พ.ศ. ๒๕๖๔ มีการประกาศว่าอิหร่านจะเข้าเป็นสมาชิกของ SCO อย่างเต็มรูปแบบแน่นอนโดย ปธน.สี จิ้นผิง แห่งจีน ซึ่งกล่าวสุนทรพจน์ในการประชุมสุดยอดดังกล่าว ยืนยันว่าตั้งแต่วันที่ ๑๗ กันยายนปี ๒๕๖๕ อิหร่านจะกลายเป็นสมาชิกถาวรของ SCO

นายกรัฐมนตรีนเรนทรา โมดี ของอินเดีย ต้อนรับสมาชิกเต็มรูปแบบของอิหร่าน

ปธน.อิบราฮีม ไรซีแห่งอิหร่าน(Raisi) เรียกการประชุมสุดยอด SCO ว่า “หนึ่งในไม่กี่โอกาสสำหรับการเจรจาเพื่อสร้างสันติภาพและความร่วมมือที่แท้จริงในระดับภูมิภาค” เขากล่าวว่า “การวางแนวนโยบายต่างประเทศของรัฐบาลจะเน้นที่ “ลัทธิพหุภาคีทางเศรษฐกิจ” และเสริมสร้าง “นโยบายเพื่อนบ้าน” ในความหมายที่กว้างที่สุด และเสริมความแข็งแกร่งให้กับการแสดงตนในองค์กรระดับภูมิภาค

เขายังกล่าวถึงศักยภาพมหาศาลของอิหร่านในแง่ของภูมิรัฐศาสตร์ ประชากร พลังงาน การคมนาคมขนส่ง ทรัพยากรมนุษย์ และที่สำคัญที่สุดคือจิตวิญญาณ วัฒนธรรม และอารยธรรม ปธน.ไรซีเรียกอิหร่านว่า เป็นหมุดหมายความเชื่อมโยงระหว่างภูมิภาคใต้กับยูเรเซียเหนือ ผ่านทางเดินเหนือ-ใต้ ซึ่งเชื่อมต่อเอเชียกลางและรัสเซียกับอินเดีย

ประธานาธิบดีไรซียังระบุด้วยว่านโยบายต่างประเทศของอิหร่านมีพื้นฐานมาจากการมีส่วนร่วมอย่างแข็งขันในองค์กรระหว่างประเทศ พหุภาคี และการต่อต้านลัทธิฝ่ายเดียวบนพื้นฐานของความยุติธรรม ความร่วมมือ การเคารพซึ่งกันและกัน 

ในเรื่องนี้ผู้ปฏิบัติรัสเซียยืนยันบทบาทของอิหร่านอย่างแข็งขัน ลีโอนิด อิวาชอฟ( Leonid Ivashov )ผู้อำนวยการ รัสเซียนเซ็นเตอร์ ฟอร์ จีโอโพลิติคัล สตัดดี้(Russian Center for Geopolitical Studies) ได้ย้ำว่า “อิหร่านเป็นพันธมิตรที่เชื่อถือได้สำหรับ Shanghai Cooperation Organisation และการเป็นสมาชิกมีความสำคัญและมีประสิทธิภาพในการเพิ่มความมั่นคงในภูมิภาคให้เข้มแข็งยิ่งขึ้น”