ท่ามกลางสงครามข่าวสาร โจมตีรัสเซียและจีนโดยสื่อตะวันตกและบริวารว่ารัสเซียพ่ายแพ้ในสงครามยูเครน และจีนกำลังจะล่มสลายเพราะเศรษฐกิจมีปัญหาเนื่องจากปิดเมืองบ่อย แต่ในข้อเท็จจริงชัดเจนว่า รัสเซียมีแต้มต่อชนะในสงครามตัวแทนยูเครน เศรษฐกิจจีนแข็งแกร่งสามารถเพิ่มงบฯสร้างโครงสร้างพื้นฐานก้อนใหญ่ หนุนกิจการธุรกิจในประเทศ และที่สำคัญสามารถสั่งซื้อพลังงานไม่อั้น เป็นผู้นำเข้าพลังงานรายใหญ่ของโลกไปแล้ว
จนถึงสิ้นเดือนมิถุนายนนี้ รัสเซียกลายเป็นซัพพลายเออร์น้ำมันดิบรายใหญ่ที่สุดของจีน รองลงมาคือซาอุดิอาระเบีย และจีนยังคงดำเนินการสั่งซื้อทั้งน้ำมันดิบและก๊าซจากรัสเซียต่อเนื่องอาจมีแถมถ่านหินอีกด้วย ขณะที่สหรัฐและยุโรปประกาศกล้า จะต้องตัดพลังงานของรัสเซียให้หมดไปจากตะวันตก โดยเออร์ซูลา วอนเดอร์ เลเยน (Ursula von der Leyen) ประธานคณะกรรมาธิการยุโรปกล่าวเมื่อวันพุธที่ผ่านมาว่ากำลังดำเนินการวางแผนฉุกเฉินเพื่อเตรียมช่วยกลุ่มสมาชิก ๒๗ ชาติ ที่จะถูกรัสเซียตัดอุปทานก๊าซโดยสมบูรณ์ฐานะประเทศไม่เป็นมิตร ซึ่งคาดว่าแผนจะประกาศในกลางเดือนนี้ ด้านสหรัฐดูเหมือนว่าการดิ้นรน ทั้งขอร้องและขู่ประเทศผู้ผลิตน้ำมันทั้งในตะวันออกกลางและละตินไม่เป็นผล คู่หูสหรัฐและยุโรป คงต้องเผชิญชะตากรรมแบบเดียวกันเป็นแน่ เมื่อรัสเซียปิดช่องทางส่งพลังงานทุกสายท่ออย่างสมบูรณ์
วันที่ ๗ ก.ค.๒๕๖๕ สำนักข่าวพราฟดานิวส์ของรัสเซีย และอาหรับนิวส์รายงานว่า รัสเซียแซงหน้าซาอุดิอาระเบียเพื่อก้าวขึ้นเป็นผู้ขายส่งน้ำมันรายใหญ่ที่สุดของจีน เนื่องจากโรงกลั่นจีนสั่งซื้อน้ำมันดิบของรัสเซียที่เสนอส่วนลดมหาศาลอย่างต่อเนื่อง หลังความขัดแย้งในยูเครนเริ่มต้นขึ้น นี่ยังไม่นับการส่งผ่านท่อไซบีเรีย ๒ ที่กำลังก่อสร้างผ่านมองโกเลียด้วย
การนำเข้าน้ำมันของรัสเซีย ซึ่งรวมถึงน้ำมันดิบที่สูบผ่านท่อส่งมหาสมุทรแปซิฟิกของไซบีเรียตะวันออก และการขนส่งทางทะเลจากท่าเรือยุโรปและตะวันออกไกลของรัสเซีย มีจำนวนรวมประมาณ ๘.๔๒ ล้านตัน เพิ่มขึ้น ๕๕% ในเดือนพฤษภาคมที่ผ่านมา
ตามข้อมูลจากสำนักงานศุลกากรจีน เทียบเท่ากับประมาณ ๑.๙๘ ล้านบาร์เรลต่อวันและเพิ่มขึ้นหนึ่งในสี่จาก ๑.๕๙ ล้านบาร์เรลต่อวันในเดือนเมษายน
นอกจากนี้ จีนยังเพิ่มการนำเข้าก๊าซธรรมชาติเหลว (LNG) จากรัสเซียเมื่อเดือนมิถุนายน โดยนำเข้าประมาณ ๔๐๐,๐๐๐ ตัน เพิ่มขึ้น ๕๖% จากเดือนพฤษภาคม ๒๕๖๔
ซาอุดีอาระเบียตามรอยในฐานะซัพพลายเออร์รายใหญ่อันดับสอง โดยปริมาณเดือนพฤษภาคมเพิ่มขึ้น ๙% เมื่อเทียบเป็นรายปีที่ ๗.๘๒ ล้านตันหรือ ๑.๘๔ ล้านบาร์เรลต่อวัน ลดลงจาก ๒.๑๗ ล้านบาร์เรลต่อวันในเดือนเมษายน
ไม่เพียงแต่ประเทศจีนจะได้รับประโยชน์จากการได้รับน้ำมันรัสเซียที่ถูกคว่ำบาตรด้วยส่วนลด ๓๕% ถึง ๔๐% แต่ยังรวมถึงธุรกิจของจีนในแง่ของน้ำมันและต้นทุนก๊าซด้วย ในตอนนี้จะสามารถเอาชนะธุรกิจยุโรปในวงกว้างได้ บริษัทจีนไม่ใช่ประเทศเดียวที่เพิกเฉยต่อมาตรการคว่ำบาตรของสหภาพยุโรป และรับประโยชน์จากสินค้าอุปโภคบริโภคของรัสเซียที่มีส่วนลดอย่างงาม
นับตั้งแต่เกิดสงครามรัสเซีย-ยูเครนเมื่อวันที่ ๒๔ ก.พ. อินเดียซึ่งเป็นผู้นำเข้าน้ำมันรายใหญ่อันดับสามของโลก ได้แสดงจุดยืนที่แน่วแน่ในการยืนกรานที่จะซื้อน้ำมันรัสเซียแม้ว่าสหภาพยุโรปจะสั่งห้ามเนื่องจากมอสโกว์กำลังขายน้ำมันในราคาเกือบ ส่วนลด ๓๐%
ตามรายละเอียดการติดตามการขนส่งน้ำมัน ก๊าซและถ่านหินของรัสเซีย และการส่งออกท่อส่งโดยศูนย์วิจัยพลังงานและอากาศบริสุทธิ์ (CREA) อินเดียได้กลายเป็นผู้นำเข้าน้ำมันดิบรายใหญ่ของรัสเซียอีกประเทศหนึ่ง โดยซื้อ ๑๘% ของการส่งออกของประเทศ ด้วยมูลค่า ๑๒,๖๐๐ ล้านยูโร ประมาณ ๑๓,๓๐๐ ล้านดอลลาร์สหรัฐ
ศูนย์ซีอาร์อีเอกระบุว่า “จีนและอินเดียเป็นประเทศที่มีการใช้น้ำมันมากกว่าประเทศตะวันตก และความต้องการใช้น้ำมันก็เพิ่มขึ้น ดังนั้นพวกเขาจึงอ่อนไหวต่อราคาน้ำมันมาก”
สรุปก็คือจีนเป็นผู้นำเข้าเชื้อเพลิงฟอสซิลของรัสเซียรายใหญ่ที่สุด ณ วันที่ ๓ มิ.ย.๒๕๖๕ ฝั่งยุโรปที่ประกาศคว่ำบาตรรัสเซียก็ซื้อด้วย ได้แก่เยอรมนี ๑๒,๑๐๐ ล้านยูโร อิตาลี ๗,๘๐๐ ล้านยูโร เนเธอร์แลนด์ ๗,๘๐๐ พันล้านยูโร ตุรกี ๖,๗๐๐ ล้านยูโร โปแลนด์ ๔,๔๐๐ ล้านยูโร ฝรั่งศเศส ๔,๓๐๐ พันล้านยูโร แต่สถานการณ์อาจเปลี่ยนแปลงเมื่อรัสเซียเริ่มสั่งระงับจ่ายก๊าซและน้ำมันในหลายท่อส่งแล้ว
เอ็มม่า ลี(Emma Li) นักวิเคราะห์ของวอร์เท็กซา (Vortexa) กล่าวว่า การสั่งซื้อน้ำมันรัสเซียในประเทศจีนนั้น ซิโนเป็คโรงกลั่นของรัฐ (Sinopec Corp) ยังคงเป็นผู้ซื้อน้ำมันดิบ ESPO รายใหญ่ ซึ่งเป็นเกรดส่งออกที่สำคัญของรัสเซียจากท่าเรือคอสมิโน (Kozmino) ทางตะวันออกไกล โดยมีการจัดส่ง ๑๒ ครั้งหรือ ๑ ใน ๓ ของยอดขาย ESPO ทางทะเลของรัสเซียในเดือนมิถุนายน
ในเดือนพฤษภาคม ซิโนเป็คสั่งซื้อและจัดส่ง ๑๕ ครั้ง เพิ่มขึ้น ๓ เท่าของปริมาณหลักของความต้องการก่อนสงครามยูเครน
ผู้ค้ารายหนึ่งกล่าวถึงสาขาการค้าของซิโนเป็คว่า “ความสามารถในการทำกำไรของยูนิเป็ค (Unipec) หนึ่งในสาขาของซิโนเป็คนั้นยอดเยี่ยมมาก และเป็นผู้นำทำให้ชาวจีนให้อยู่ในอันดับต้นๆ ของห่วงโซ่การผลิต โดยติดต่อกับซัพพลายเออร์ที่ดีที่สุดในรัสเซียด้วยส่วนลดที่ดีที่สุด”
การซื้อของซิโนเป็ค รวม ๒๐ ล้านบาร์เรลในเดือนพฤษภาคมและมิถุนายนถูกส่งไปยังโรงกลั่น โดยมีส่วนลดเป็นประวัติการณ์ที่ ๒๐ ดอลลาร์ต่อบาร์เรล ซึ่งต่ำกว่าเกณฑ์มาตรฐานน้ำมันดิบดูไบบนพื้นฐาน FOB
เทรดเดอร์รายหนึ่งของจีนกล่าวว่า สถุานการณ์เอื้ออำนวยต่อซิโนเป็ค ในการสั่งซื้อน้ำมันเพิ่มในราคาถูกจากรัสเซีย เนื่องจากความต้องการเชื้อเพลิงของจีนเริ่มฟื้นตัวตั้งแต่ปลายเดือนพฤษภาคม หลังการปิดตัวจากโควิด-๑๙ หลายเดือน ในขณะเดียวกันก็ได้ลดคำสั่งซื้อจากซาอุดิอาระเบียและอิหร่านลงจำนวนหนึ่งด้วย
