พจนา ‘ทิศทางไทย’ ตอนที่ ๖ ว่าด้วย Grand Straegy ของประเทศไทย
โดย : ดร.สุวินัย ภรณวลัย ประธานยุทธศาสตร์วิชาการ สถาบันทิศทางไทย
ถ้า Grand Strategy คือยุทธศาสตร์ระดับสูงสุดที่ต้องมีศิลปะหรือความล้ำลึกอย่างยิ่งในการใช้เพื่อกำหนดทิศทางการควบคุมและการใช้ทรัพยากรทั้งหมดของประเทศอย่างถึงที่สุด เพื่อรักษาผลประโยชน์สูงสุดของประเทศในทุกสภาวะ
ถ้าอย่างนั้น Grand Strategy (อภิยุทธศาสตร์)ของประเทศไทยหลังจากนี้คืออะไรและควรเป็นอะไร? นี่คือโจทย์ที่สำคัญอีกโจทย์หนึ่งของสถาบันทิศทางไทยหลังจากนี้ คือสถาบันทิศทางไทยต้องอาสาแบกรับหน้าที่การคิดเรื่อง Grand Strategy ของประเทศไทยหลังจากนี้ด้วย
เพื่อมิให้การคิดเรื่อง Grand Strategy ของประเทศไทยหลังจากนี้เป็นเรื่องเพ้อฝัน วิธีการที่ดีที่สุดก็คือ การศึกษา Grand Strategy toward China (๒๐๑๕) ของอเมริกาที่นำเสนอโดย Council on Foreign Relations (CFR) ในโลกจริงโดยตรงเลยดีกว่า
ในรายงานฉบับนี้อเมริกามองจีนดังต่อไปนี้
(๑) จีนเป็นคู่แข่งที่สำคัญที่สุดของอเมริกาในขณะนี้และในอีกหลายๆทศวรรษต่อไป
(๒) จีนกำลังดำเนินยุทธศาสตร์ของตน เพื่อเข้าไปแทนที่อเมริกาในฐานะผู้มีอำนาจที่สุดในเอเชีย
(๓) ต่อไปจีนจะเป็นผู้ท้าทายความเป็นผู้มีอำนาจสูงสุดในโลกของอเมริกาด้วย
(๔) อเมริกาจึงจำเป็นต้องเปลี่ยนแปลงนโยบายปัจจุบันอย่างเด็ดขาด เพื่อกำจัดอันตรายที่อาจมีต่อผลประโยชน์ของอเมริกาในภูมิภาคเอเชียและในระดับโลก ที่เกิดจากการขยายตัวทางด้านเศรษฐกิจและการทหารของจีน
(๕) การเปลี่ยนแปลงนโยบายที่ว่า”จะต้องเกิดขึ้น” เนื่องจากเป็นความจำเป็นที่จะต้องรักษาความเป็นผู้มีอำนาจสูงสุดของอเมริกาในระบบปัจจุบันของโลกเอาไว้
(๖) การเติบโตทางเศรษฐกิจอย่างต่อเนื่องของจีนในช่วงสามสิบปีที่ผ่านมาทำให้จีนสร้างอำนาจที่ยากแก่การเอาชนะ จนเป็นอันตรายต่อวัตถุประสงค์และผลประโยชน์ของอเมริกาในภูมิภาคนี้
(๗) การถ่วงดุลอำนาจจีนจึงเป็นเรื่องจำเป็น โดยที่การทำให้รากฐานของจีนล่มสลาย(fundamental collapse) เท่านั้นที่เป็นทางเดียวที่จะทำให้อเมริกาพ้นจากภาระการถ่วงดุลกับจีนได้
(๘) มันมีความจำเป็นอย่างยิ่งแล้วที่อเมริกาจะต้อง”ตอบโต้” การเติบโตของอำนาจจีนอย่างเร่งด่วนซึ่งแม้จะทำตอนนี้ยังเกือบจะสายไปแล้ว
สี่ปีที่ผ่านมาหลังจากรายงานฉบับนี้เปิดเผยออกมา เราจะเห็นได้ว่าคนที่มาเป็นประธานาธิบดีของอเมริกาก็ต้องผลักดันนโยบายตาม Grand Strategy toward China ข้างต้นนี้
สงครามการค้าระหว่างจีน-อเมริกาที่กำลังเกิดขึ้นตอนนี้ก็เป็นผลมาจาก Grand Strategy
ข้างต้นนี้ทั้งสิ้น เพราะนี่คืออภิยุทธศาสตร์ของ Deep State (รัฐพันลึก)ของอเมริกา
ถ้าเราเข้าใจหลักคิดของ Grand Strategy ของชาติมหาอำนาจต่างๆ มันยากมากที่เราจะอ่านหมากผิดพลาด
ยกตัวอย่างเช่น การทำให้รากฐานของประเทศไทยล่มสลาย (fundamental collapse) ผ่านการอ้างว่า “เพื่อทำให้ประเทศไทยเป็นประชาธิปไตยโดยสมบูรณ์” อาจเป็นความจำเป็นของอเมริกาในการเดินหมากต่อสู้กับจีนหลังจากนี้ก็เป็นได้ เพราะที่ผ่านมาอเมริกาก็พยายามทำเช่นนี้มาโดยตลอดในช่วงสิบกว่าปีที่ผ่านมานี้
เพราะฉะนั้นการวาง Grand Strategy ของประเทศไทยหลังจากนี้ ก่อนอื่นเลย เราจะต้องรู้ทัน Grand Strategy ของชาติมหาอำนาจทุกฝ่ายให้ได้ก่อนและปรับตัวให้รอดอย่างยั่งยืนในทุกสภาวะให้จงได้
ถ้าเข้าใจตรงกันแบบนี้จะเห็นได้ชัดเลยว่า ความแตกแยกทางความคิดในหมู่คนไทยตอนนี้คือความเสี่ยงในระดับสำคัญถึงขั้นรากฐานล่มสลายได้และเป็นปัญหาความมั่นคงของประเทศด้วย
